ژورنالیستیکه ژبه

لیکوال: عبدالقیوم ((ساپی)) د خراسان پوهنتون د ژورنالیزم پوهنځي استاد

دا چې رسنۍ د ټولنې له بیلا بیلو طبقو خلکو سره نږدې اړیکې لري نو لازمه ده چې په رسنیو کې کاریدونکې ژبه ساده او روانه وي.

د رسنیو مخاطبین درې ډوله خلک دي لوستي، نیمه لوستې او نالوستې نو رسنۍ باید د دوی تر منځ انډول وساتي، که دا انډول ونه ساتل شي د ژورنالیزم اصلي موخه به مو نه وي پر ځای کړې.

د ژورناليزم په لومړيو وختونو کې يوازينۍ ستونزه د ژبې په اړه وه ،يعنې په ډير پيچلې ډول يوازې د يوې ډلې لپاره به کاريدله چې د وخت په تيريدو سره د ژورناليزم په ژبه کې بدلونونه رامنځ ته شول او په داسې ډول وکارول شوه ، چې عامو خلکو ته هم د پوهاوي وړ وګرځيده . اوس مهال ټولنه دنويو معلوماتو او نويو غوښتنو په لټه کې دي له دې امله عامو خلکو ته د نويو معلوماتو په رسولو کې ژورناليزم داسې ژبه کاروي چې عامو خلکو ته د پوهاوي وړ وي .

ژورنالیسي ژبه له نوروهغوسره ځینې توپیرونه لري.

په دې ژبه کې کره والی، ځیرتیا، ناپییلتوب، دالقابواړصفاتو سمه کارونه، دجملولنډون او... ډېرمهم دي.

په ژورنالیسي ژبه کې کاریدونکې هره کلمه باید خاص مطلب اوځانګړی ځای ولري. یوه ژورنالیستي جمله یوازې دکلمواوتوروټولګه یا (( رنګین ترکیب)) نه دی، چې لوستوال اواوریدونکي پرې بوخت شي.

 که دیوه مطلب لپاره څوکلمې ولروهغه ترې بایدولیکوچې لنډه اوروښانه وي. دژورنالیزم دژبې بله ځانتیاداده چې ټول لیدونکي، لوستونکي اواوریدونکي ترې یومطلب واخلې، ځکه درسنیومخاطبان دپوهنتونوله استادانو نیولې داکاډمیوترغړیو، ډاکټرانو، ښوونکو، بزګړانواوکورترمیرمنوټول دي.

له ادبې اوهنري ژبې کیدای شي هرڅوک دخپل دریځ اومعلوماتوپه کچه مفهوم واخلي اویا یې دخپلې مفکورې په کنډه وتلي، خودژورنالیزم ژبه داسې نه ده. دژورنالیزم دژبې څومهمې ځانتیاوې داسې راشمیرو:

په ژورنالیزم کې دالقابواوصفاتوکارونه ډېره ځیرتیاغواړي، ځکه په ناسمه کارونه یې دژورنالیست ناپییلتوب [ چې په ژورنالیزم کې بنسټي اصل دی] زیانمندای شي.

که په رپورټ کې دوه خواوې وي، یوه په بشپړه نامه اوبله په یوازې تخلص یاده شي، که یوله رسمي اودولتي مقام سره اوبله خواچې پرهمغه کچه ده، یوازې په نامه یاده شي، نو پر ژورنالیست دخلکوباور راکمولای شي.

 که دجنګیالی[چې معمولامثبته مانا ښندي] اوجګړه مار[چې په منفي مانا کاریږي] ترمنځ توپیرونه شي، نودژورنالیست لپاره ستونزه جوړیدای شي.

په ټوله کې کولای شو د ژورنالیستیکې لیکنې ځانګړنې په لاندې توګه بیان کړو.

۱: ژورناليستیکه ژبه ساده وي.

۲: ژورنالیستیکه ژبه لنډه وي.

۳: صداقت (ريښتينولي) په رسنیو کې خیالي ژبه نه کارول کیږي.

۴: عام فهمه محاوروي

ماخذونه

۱: شاهد،ايس ايم، ژباړن، سهار، نظير احمد، رسنيزه څيړنه،خپرونکى، د ختيځې سيمې د ليکوالو او ژورناليستانو خپلواکه ټولنه، ١٣٨٧ ل .

۲: حجازي مسکين ، ژباړن اميرجان وحيد احمدزى ، د ژورناليزم ژبه مومند خپرندويه ټولنه ، کال ١٣٨٦ لمريز .

۳: ثاقب رياض ، ژباړن ، سهار، نذيراحمد، نوې خبريالي، خپرونکى،ميوند خپرندويه ټولنه،پيښور، ١٣٨٦ ل .

۴: د بي بي سي ژورناليزم پوهنځي www.bbc.co.uk/academy/pashto